زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

پیمانه ای





به آنچه که بر حسب متعارف و معمول نزد مردم با پیمانه سنجش می‏شود، پیمانه‏ای اطلاق می‏گردد و از آن به مناسبت در بابهای مختلف فقهی همچون زکات، تجارت و اقرار سخن رفته است.



۱ - احکام پیمانه در زکات



زکات غلّات چهارگانه واجب و زکات حبوبات پیمانه‏ای یا وزنی مستحب است.


۲ - کراهت فروختن شیئ پیمانه ای قبل از وزن



فروختن کالای پیمانه‏ای یا وزنی ـ بویژه طعام ـ به دیگری پیش از تحویل آن از فروشنده مکروه است.

۳ - تحقق ربا در پیمانه ای ها



از شرایط تحقّق ربا در معاملات آن است که عوضین (کالا و بهای آن) پیمانه‏ای یا وزنی باشد. در غیر آن دو همچون کالای شمارشی، بنابر مشهور، ربا محقّق نمی‏شود


۴ - معلوم بودن کالا در تجارت



کالا و بهای آن در داد و ستد باید معلوم باشد؛ بدین جهت اگر پیمانه‏ای است باید با پیمانه اندازه‏گیری گردد و اگر وزنی است وزن شود؛ لیکن در جواز فروختن کالای پیمانه‏ای به وزن و عکس آن، اختلاف است.

۵ - تفاوت پیمانه ها و معیار پیمانه در نزد مردم



در اینکه میزان در پیمانه‏ای بودن چیزی، پیمانه‏ای بودن آن در عصر رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله است و یا میزان، عرف و متعارف میان مردم است که بر حسب زمانها و مکانها متفاوت می‏باشد، اختلاف است. البتّه اختلاف درصورتی است که پیمانه‏ای بودن چیزی در عصر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله معلوم باشد؛ لیکن اگر مجهول باشد باید به متعارف نزد مردم رجوع شود و درصورت اختلاف عرفِ شهرها، بنابر مشهور هر شهری حکم خودش را دارد. البتّه در خصوص ربا بر میزان بودن عصر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله در پیمانه‏ای بودن چیزی ادّعای اجماع شده است؛ بدین معنا که هرچه در آن زمان پیمانه‏ای به شمار می‏رفته ربا در آن جاری است، هرچند در دورانهای بعد پیمانه‏ای نباشد.

اگر کالای پیمانه‏ای با ظرف آن فروخته شود درصورتی که وزن و اندازه هر یک به تفکیک معلوم باشد، معامله صحیح است ولی اگر مقدار هر یک و نیز مقدار مجموع معلوم نباشد، معامله باطل است و اگر تنها مقدار مجموع معلوم باشد، در صحّت معامله اختلاف است.


۶ - اقرار به پیمانه



اگر کسی به چیزی که پیمانه‏ای است به صورت مطلق اقرار کند،اطلاق، منصرف به پیمانه‏ای خواهد بود که در همان شهر متعارف است.


۷ - پانویس


 
۱. جواهر الکلام ج۱۵،ص۲۰۵.    
۲. جواهر الکلام ج۲۲،ص۴۶۸.    
۳. جواهر الکلام ج۲۳،ص۳۵۸.    
۴. جواهر الکلام ج۲۳،ص۳۳۶.    
۵. جواهر الکلام ج۲۲،ص۴۰۵-۴۱۷    
۶. جواهرالکلام ج۲۳،ص۳۷۲-۳۷۶.    
۷. فقه الصادق ج۱۶،ص۲۷۹.    
۸. جواهر الکلام ج۲۲،ص۴۲۶-۴۲۹.    
۹. جواهر الکلام ج۲۳،ص۳۶۲.    
۱۰. مستند الشیعة ج۱۴،ص۳۵۷-۳۵۸.    
۱۱. جواهر الکلام ج۳۵،ص۱۳.    


۸ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲،ص۳۰۳.    


رده‌های این صفحه : زکات | فقه | معاملات




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.